Έρευνες
Ο μηχανισμός τουρκικής προπαγάνδας και τα F-35 του Ισραήλ και της Ελλάδας
Πριν από μερικές εβδομάδες, δημοσιεύθηκε ανάλυση τουρκικού think tank στην οποία αναδεικνυόταν η υπεροχή των συνδυασμένων αεροπορικών δυνάμεων του Ισραήλ και της Ελλάδας απέναντι σε αυτές της Τουρκίας.
Άκουσε το άρθρο
Μία τέτοια ανάλυση θα μπορούσε να εκληφθεί ως ευθεία βολή κατά του Ερντογάν και του ρόλου του στην γεωστρατηγική σκακιέρα της ευρύτερης περιοχής.
Από την έρευνα του ant1news.gr προκύπτει ότι πίσω από την εν λόγω ανάλυση κρύβεται ένας καλοστημένος μηχανισμός προπαγάνδας πλήρως ελεγχόμενος από στενούς συνεργάτες του Τούρκου Προέδρου: τον νυν επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, που ίδρυσε το εν λόγω think tank, πρώην στελέχη του think tank που κατέχουν κυβερνητικές θέσεις, καθώς και έναν συγγενή του Ερντογάν, ο οποίος θεωρείται “γενικός υπεύθυνος” για τη γραμμή που επικοινωνείται στα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης.
του Χάρη Καρανίκα
Στα τέλη Ιουλίου 2025 το τουρκικό think tank “Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών” (SETA) δημοσίευσε μία ανάλυσή του για την ανάγκη να προμηθευθεί η Τουρκία ξένα μαχητικά αεροσκάφη. “Καθώς ο τρέχων στόλος πλησιάζει στο τέλος της λειτουργικής του ζωής, είναι απαραίτητη και ευρέως αναγνωρισμένη μια ολοκληρωμένη ανανέωση, τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική άποψη”, αναφερόταν.
Στην εκτενή ανάλυση συμπεριλαμβανόταν και σύγκριση των αεροπορικών δυνάμεων της Τουρκίας με το Ισραήλ και την Ελλάδα, όπου παρατίθονταν σε πίνακα το είδος και ο αριθμός σκαφών που κατείχε η κάθε χώρα. Ειδικά στα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς τύπου stealth, η κατάσταση για την γείτονα δεν εμφανιζόταν καθόλου καλή, καθώς δεν είχε να εμφανίσει κάτι, ενώ το Ισραήλ διαθέτει πλέον των 50 μαχητικών F-35 και η Ελλάδα, όπως αναφερόταν, βρίσκεται σε φάση προμήθειας των F-35. H Τουρκία, σύμφωνα με τον εν λόγω πίνακα του SETA, θα μπορούσε να έχει τα εγχώριας κατασκευής αεροσκάφη πέμπτης γενιάς KAAN μετά το 2028, ενώ δίπλα στα F-35 υπήρχε ένα ερωτηματικό.
“Εξακολουθεί να υπάρχει επείγουσα ανάγκη για μαχητικά αεροσκάφη ικανά να εδραιώσουν την αεροπορική υπεροχή. Ως εκ τούτου, η Τουρκία πρέπει να αποκτήσει Eurofighter ή, εάν αυτό δεν είναι εφικτό, να αγοράσει 40-50 παρόμοια μαχητικά αεροσκάφη. Ενώ υπάρχει ισορροπία όσον αφορά τον αριθμό και την ποιότητα των μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλών χρήσεων, η Τουρκία θα πρέπει να στοχεύσει σε ένα απόθεμα περίπου 500 μαχητικών σε περίπτωση αεροπορικού πολέμου σε δύο μέτωπα”, αναφερόταν στην ανάλυση.
Εμμέσως πλην σαφώς,το μήνυμα ήταν ότι η Τουρκία χρειάζεται ισχυρότερη αεροπορία για να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα το Ισραήλ και την Ελλάδα. Και οι προμήθειες ξένων αεροσκαφών, μέχρι να αναπτυχθούν τα εγχώρια, φαντάζει σύμφωνα με το SETA μονόδρομος. Στην εν λόγω ανάλυση δεν έλειπαν και οι σαφείς προτροπές για την “επίλυση των ζητημάτων που σχετίζονται με τα F-35 και την παράδοσή αυτών των αεροσκαφών, για τα οποία έχει ήδη γίνει πληρωμή”.
Το 2019 οι ΗΠΑ απέβαλαν την Τουρκία από το κοινό πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 μετά την αμφιλεγόμενη αγορά ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400. Η απόκτηση των S-400 πυροδότησε κρίση με την Ουάσινγκτον και τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, οι οποίοι υποστήριξαν ότι το ρωσικό σύστημα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις δυνατότητες stealth του F-35. Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα το 2019, παρά το γεγονός ότι είχε πληρώσει για ορισμένα από τα αεροσκάφη. Το SETA υποδηλώνει ότι η επανένταξη στο πρόγραμμα F-35 θα μπορούσε αποκαταστήσει το ποιοτικό πλεονέκτημα της Τουρκίας.
Η δημοσίευση της ανάλυσης πραγματοποιήθηκε μόλις λίγες ημέρες αφότου η Τουρκία υπέγραψε προκαταρκτική συμφωνία για την αγορά αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Η συμφωνία θεωρείται κρίσιμο βήμα για την κάλυψη του κενού που δημιούργησε η αποβολή της γείτονος από το πρόγραμμα των F-35.
Ωστόσο στην ανάλυση καθίσταται σαφές ότι το Ισραήλ και η Ελλάδα, που υποστηρίζονται και οι δύο από δυτικές αμυντικές συμμαχίες και προηγμένη στρατιωτική τεχνολογία, έχουν αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα. “Οι συνδυασμένες αεροπορικές δυνατότητες της Ελλάδας και του Ισραήλ, με την υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων, αποτελούν μια διπλή πρόκληση για την οποία η Τουρκία πρέπει να προετοιμαστεί” αναφέρεται.
Επιπλέον, επισημαίνεται πως Eurofighter και εκσυγχρονισμένα F-16 θα μπορούσαν να γεφυρώσουν το “χάσμα” έως ότου η Τουρκία αποκτήσει μαχητικά πέμπτης γενιάς, όπως τα F-35 εφόσον βέβαια επιλυθεί η διαμάχη με την Ουάσιγνκτον, καθώς αυτά τα αεροσκάφη θα παρέχουν άμεσο ποιοτικό πλεονέκτημα.
Λίγες εβδομάδες μετά, στις 20 Αυγούστου, γνωστοποιήθηκε ότι η αντίθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 παραμένει αμετάβλητη. Σε επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς 40 μέλη του Κογκρέσου, με επικεφαλής τον Δημοκρατικό Κρις Πάππας, τα οποία προέτρεπαν την αμερικανική κυβέρνηση να εμποδίσει την Τουρκία να “συνεχίζει να παραβιάζει τους νόμους και τις πολιτικές των ΗΠΑ που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια της χώρας”, υπήρχε η εξής απάντηση:
“Έχουμε εκφράσει τη δυσαρέσκειά μας για την απόκτηση του συστήματος S-400 από την Άγκυρα και έχουμε καταστήσει σαφή τα βήματα που πρέπει να ληφθούν στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης αξιολόγησης της εφαρμογής των κυρώσεων”, ανέφερε η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Λίγες ημέρες μετά, στις 29 Αυγούστου, κατατέθηκε σειρά τροπολογιών στο νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, στις οποίες ανάμεσα σε άλλα προτείνεται η προσωρινή απαγόρευση πώλησης όπλων στην Τουρκία έως ότου η αμερικανική κυβέρνηση πιστοποιήσει τα βήματα που έχει κάνει για να αποθαρρύνει την 'Αγκυρα από παραβιάσεις της κυριαρχίας της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλων συμμάχων.
Μία τέτοια ανάλυση, όπως αυτή του SETA, που επί της ουσίας παραδέχεται το έλλειμμα της Τουρκίας απέναντι στο σύνολο των αεροπορικών δυνάμεων του Ισραήλ και της Ελλάδας θα μπορούσε να εκληφθεί ως ευθεία βολή κατά της “παντοδυναμίας” του Ερντογάν και του “αναβαθμισμένου ρόλου” του στην γεωστρατηγική σκακιέρα της ευρύτερης περιοχής. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Εκ πρώτης όψεως θα έλεγε κανείς πως “ναι”, ιδίως από τη στιγμή που δεν επρόκειτο για εμπιστευτική έκθεση, αλλά για ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε και αναπαράχθηκε ευρέως και το οποίο έφερε την υπογραφή διακεκριμένου συνεργάτη του SETA, που παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και έχει ασχοληθεί διεξοδικά με θέματα του Ισραήλ. Ωστόσο, από την έρευνα του ant1news.gr προκύπτει ότι πίσω από την εν λόγω ανάλυση κρύβεται ένας καλοστημένος μηχανισμός πλήρως ελεγχόμενος από στενούς συνεργάτες του Τούρκου Προέδρου.
Το SETA που δημοσίευσε την ανάλυση χρηματοδοτείται από την τουρκική κυβέρνηση και συνδέεται με τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες, την γνωστή MIT. Για την ακρίβεια, ο νυν επικεφαλής της MIT, Ιμπραήμ Καλίν ήταν αυτός που ίδρυσε το SETA το 2005 και παρέμεινε διευθύνων σύμβουλός του έως το 2009, οπότε και ανέλαβε το ρόλο του κύριου συμβούλου εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν.
Από τότε ο Καλίν πέρασε από διάφορα πόστα της κυβέρνησης, όπως αυτό του συντονιστή του Γραφείου Διπλωματίας, του αναπληρωτή υφυπουργού Εξωτερικών Σχέσεων και Δημόσιας Διπλωματίας, του συμβούλου για την Ασφάλεια και την Εξωτερική Πολιτική, του προεδρικού εκπροσώπου. Από το 2023 ανέλαβε τον ρόλο του επικεφαλής της MIT που διατηρεί έως και σήμερα.
Οι στενές σχέσεις του SETA με το στερέωμα των μυστικών υπηρεσιών δεν περιορίζονται μόνο σε αυτή τη σύνδεση. Τον Ιανουάριο του 2024, κατά την τελετή της 97ης επετείου από
την ίδρυση της MIT, ανακοινώθηκε και η απόφαση δημιουργίας μίας ακαδημίας πληροφοριών που θα τελεί υπό την ομπρέλα της. Μιλώντας στην εκδήλωση, ο Ερντογάν τόνισε τη σημασία του να βρίσκεται η Τουρκία στην καρδιά της παγκόσμιας διαμάχης για την εξουσία και της αυξανόμενης αβεβαιότητας στο διεθνές σύστημα, υπογραμμίζοντας την ανάδειξη της χώρας ως “δύναμης επιρροής”, αναφερόμενος στο ρόλο της Τουρκίας στη Συρία, τη Λιβύη, το Ιράκ, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης εκδήλωσης έγινε γνωστό και ποιος θα αναλάμβανε τα ηνία της νέας Ακαδημίας της ΜΙΤ: ο καθηγητής πολιτικών επιστημών και αναλυτής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας στο SETA, ο οποίος είχε διατελέσει και διευθυντής έρευνας του παραρτήματος του εν λόγω think tank στην Ουάσιγνκτον, Τάλχα Κοσέ.
“Πλοκάμια” του SETA έχουν απλωθεί και στην Ελλάδα, στα πλαίσια μυστικών επιχειρήσεων πίσω από τις οποίες φέρεται να ήταν η ΜΙΤ. Το 2018 αποκαλύφθηκε ότι η υπηρεσία για κοινότητες της διασποράς (YTB), που υπάγεται στην τουρκική προεδρία, προέβη σε παράτυπη χρήση κονδυλίων ύψους άνω των 1,5 εκατομμυρίων ευρώ. Συγκεκριμένα, η YTB προσπαθώντας να δικαιολογήσει τις δαπάνες ανέφερε ότι οι δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν ήταν ευαίσθητες και ότι τα σχετικά έγγραφα φυλάσσονταν σε ασφαλές δωμάτιο, μη δίνοντας πρόσβαση στους ελεγκτές.
Εκείνη την περίοδο κυκλοφορούσαν πληροφορίες ότι η MIT χρησιμοποιούσε την YTB για μυστικές επιχειρήσεις και κατασκοπεία, εκταμιεύοντας κονδύλια με το πρόσχημα της βοήθειας προς κοινότητες της διασποράς. Επικεφαλής της YTB εκείνη την περίοδο είχε διοριστεί από τον Ερντογάν ο Αμπτουλάχ Έρεν, αναπληρωτής της νεολαίας του AKP, του κόμματος του Τούρκου προέδρου, στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος με την Βόρεια Ελλάδα καθώς γεννήθηκε στην περιοχή της Κομοτηνής. Ο Έρεν εργαζόταν επί χρόνια στο SETA.
Κι ύστερα είναι και οι απευθείας διασυνδέσεις του think tank με την κυβέρνηση Ερντογάν: τον Μάιο του 2024 ο Τούρκος Πρόεδρος προέβη σε τρεις νέους διορισμούς υφυπουργών Εξωτερικών. Μεταξύ αυτών ήταν ο Νουχ Γιλμάζ, ο οποίος ήταν ήδη στο υπουργείο και υπηρετούσε ως σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και η πρέσβειρα Μπερίς Ακ Ιντσί, η πρώτη γυναίκα που έγινε υφυπουργός.
Ο τρίτος διορισμένος, ο Μπουρχανετίν Ντουράν, δεν επιλέχθηκε κατόπιν αιτήματος του Φιντάν. Αντίθετα, είναι ένας από τους ”επιτρόπους” του κόμματος του Ερντογάν που διορίστηκαν για να παρακολουθούν τον υπουργό και να ενημερώνουν τον Πρόεδρο, όπως έχει γίνει και σε άλλα υπουργεία.
Ο Ντουράν, ήταν γενικός διευθυντής του SETA, και θεωρείται στενός συνεργάτης της οικογένειας Ερντογάν και φίλος του Ιμπραήμ Καλίν, του επικεφαλής της ΜΙΤ. Στο think tank έχει τοποθετηθεί τα τελευταία χρόνια πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου ο Σερχάτ Αλμπαϊράκ, αδελφός του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, πρώην υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του Ερντογάν. Ο Σερχάτ Αλμπαϊράκ είναι επίσης υπεύθυνος για τη “διαχείριση θεμάτων” όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης που συνδέονται με την κυβέρνηση.
Με όλες αυτές τις συνδέσεις δεν θα ήταν παράξενο να χαρακτηρίσει κανείς το SETA ως “περιστρεφόμενη πόρτα” για την τοποθέτηση προσώπων σε βασικές κυβερνητικές θέσεις που ταυτόχρονα λειτουργεί και ως εργαλείο προπαγάνδας για το καθεστώς υπό το πρόσχημα ενός think tank.
Το γεγονός δε ότι επί διοίκησης Σερχάτ Αλμπαϊράκ, του “γενικού υπεύθυνου” για θέματα προπαγάνδας και συγγενή του Ερντογάν, δόθηκε το πράσινο φως να δημοσιευθεί από το SETA ανάλυση που εμμέσως πλην σαφώς αναδείκνυε την υπεροχή των αεροπορικών δυνάμεων του Ισραήλ και της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία, μόνον εφησυχασμό δεν πρέπει να προκαλεί.
Ακολουθήστε το antenna.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις!